پنج نرم افزار رایگان عالی، برای تشخیص دادن ایرادهای کامپیوتر

کامپیوتر، قطعات ریز و درشت بسیاری دارد که خراب شدن هریک از آن ها، ممکن است جلوی صحیح کارکردن دستگاه را بگیرد، یا اصلاً آن را به کلی از کار بیندازد.
ویزززز....تق تق تق....بوم!!! البته همه ی خرابی های سخت افزاری این شکلی آغاز نمی شوند، اما احتمال این که در مراحل آخر خرابی شان به چنین سر و صداهایی بیفتند زیاد است و در این مواقع، معمولاً عکس العمل کاربران یا چند لگد جانانه به کامپیوتر بخت برگشته است، یا ترتیب دادن مسابقه ی پرتاب دیسک با قطعه ی خراب! اما باید بدانید پیش از این که قطعات به چنین روزهایی بیفتند، می توانید به کمک نرم افزارهای خاص، اوضاع سخت افزارها را زیر نظر بگیرید و ایرادهای احتمالی را پیش از این که بیش از حد جدی شوند، شناسایی کنید.
این نرم افزارها که وظیفه ی ارزیابی کردن سلامت بخش های گوناگون سیستم تان را برعهده دارند، در واقع نقش خواب گذار اعظم کامپیوتر را هم بازی می کنند. یعنی اگر برخلاف بیش تر کاربران، بعد از نصب کردن این برنامه ها گاهی گوشه ی چشمی هم به آن ها داشته باشید، می توانید پیش بینی کنید که فلان قطعه ی کامپیوترتان ممکن است چند وقت دیگر به پت پت بیفتد یا این که به کلی دار فانی را وداع گوید. این جاست که با آگاهی از این موضوع، آستین ها را بالا می زنید و تلاش می کنید قطعه ی بودار را تعمیر کنید. حتی اگر موفق به تعمیر آن هم نشوید، حداقل می فهمید که توفان بلا در حال نزدیک شدن به «زندگی آرام و سرشار از خوشی» شماست و سفر به فروشگاه لوازم کامپیوتری در طالع تان به چشم می خورد.

در این مقاله، پنج نرم افزار گردن کلفت (از نظر کارایی) اما ریزنقش (از نظر اندازه) به شما معرفی می کنیم که به کمک آن ها می توانید اوضاع و احوال پردازنده (CPU)، سخت دیسک، درایوهای نوری، ارتباط های شبکه ای و حافظه ی اصلی (RAM) کامپیوترتان را بررسی کنید.
پس بدون هیچ معطلی، این نرم افزارهای کم حجم ولی کارآمد را از اینترنت دریافت و نصب کنید؛ هر دقیقه تأخیر، شما را یک گام به مصیبتی فاجعه آمیز (یا حداقل ایراد کوچکی در یکی از قطعات مهم کامپیوترتان!) نزدیک تر می کند. پس تا همه چیز رو به راه است و دسترسی اینترنتی هم بنا به دلایلی نامعلوم محدود یا مسدود نشده است، اقدام کنید.
(1) Core Temp
به نشانی زیر بروید تا نسخه ی فشرده شده ی این نرم افزار را (147 کیلوبایت) دریافت کنید:
http://www.alcpu.com/CoreTemp
وظیفه ی این نرم افزار، به خوبی از نامش مشخص است. برنامه ی Core Temp، حرارت پردازنده ی کامپیوترتان را که توسط ابزارهای خاص داخل خود پردازنده تعیین می شود، بررسی می کند. این برنامه حتی نیاز به نصب کردن هم ندارد و کافی است آن را پس از خارج کردن از حالت فشرده، اجرا کنید. با این کار، تنها پنجره ی نرم افزار نمایان می شود و می توانید اطلاعات دقیقی درباره ی پردازنده ی کامپیوترتان، به همراه درجه ی حرارت آن را در هر لحظه ببینید.
نکته ی جالب در مورد Core Temp این است که این برنامه می تواند درجه حرارت تمام هسته های پردازنده (در پردازنده های چند هسته ای) را به طور جداگانه نمایش دهد. ضمن این که می توانید درجه حرارت پردازنده را در بازه ی زمانی دلخواه تان ثبت کنید تا اگر نیاز بود، بعداً آن را به برنامه های دیگری مانند اکسل منتقل کنید و از آن نمودار بسازید. به گفته ی سازندگان این برنامه، درجه حرارتی که Core Temp اعلام می کند بسیار دقیق است، چرا که داده های آن از روی حسگرهای حرارتی دیجیتال (DTS) که در داخل هر هسته ی پردازشگر، نزدیک گرم ترین قسمت آن، تعبیه شده اند، گردآوری می شوند. چون این حسگرها دیجیتال هستند، برای گزارش کردن درجه حرارت نیازی به مدارهای مجزا واقع بر مادربرد ندارند و مقدار آن ها در ثبات های ویژه ای در داخل خود پردازنده ذخیره می شود تا هر نرم افزاری بتواند به آن دسترسی داشته باشد.

این برنامه در ویندوزهای 2000، اکس پی و ویستا (64 و 32 بیت) به خوبی کار می کند.
(2) NetStress
این برنامه به کار کسانی می آید که با شبکه سر و کار دارند. اگر در خانه یا محل کارتان شبکه ای برپا کرده اید، می توانید با نصب کردن این برنامه ی کوچک، ترافیک شبکه تان را زیر نظر بگیرید تا در صورت بروز مشکل، به راحتی بتوانید علت بروز آن را شناسایی کنید. در واقع NetStress ابزاری برای تهیه کردن بنچ مارک (Benchmark) است تا توسط آن، بتوانید عملکردهای شبکه ی سیمی یا بی سیم تان را زیر نظر بگیرید.
البته ابزارهای آن لاین بسیار زیادی هستند که می توانند اطلاعات دقیقی درباره ی پهنای باند شبکه در اختیارتان بگذارند، اما NetStress ابزار آفلاینی است که به کمک آن می توانید رویدادهای غیرمعمولی را که در شبکه ی داخلی تان رخ داده اند شناسایی و به قول شبکه بازها «ایزوله» کنید.

برای بردن بیش ترین بهره از این برنامه، شبکه تان را برپا کنید و در زمانی که تصور می کنید شبکه در بهترین حالت کارایی اش است، با NetStress بنچ مارک کامل و دقیقی تهیه کنید. اعداد را جایی ثبت کنید و بعدها اگر در شبکه کندی یا هر رویداد غیرعادی دیگری مشاهده کردید، دوباره با این برنامه بنچ مارکی بگیرید و اعداد را با اعداد بنچ مارک اولیه تان مقایسه کنید. به این ترتیب، درست مثل شرلوک هولمز که ذره بینش را در دست دارد، می توانید شروع کنید به گشتن به دنبال دلیل مشکل تا سرانجام با کمک نتایج حاصل از آزمون، کابل شبکه ی خطاکار، کامپیوتر مشکل دار یا روتر مردم آزار را گوشه ی دیوار گیر بیندازید!
برای دریافت این برنامه، به نشانی www.softpedia.com بروید، واژه ی NetStress را در کادر جست و جوی سایت بنویسید و دکمه ی Go را بزنید. در نتایج حاصل از جست و جو به سراغ این برنامه بروید و آن را دانلود کنید (3/17 مگابایت).
(3) Nero DiscSpeed
درایوهای نوری (درایوهای سی دی یا دی وی دی) از جمله سخت افزارهایی هستند که گفته می شود عمر مفید مشخصی دارند. بیش تر کاربران با تجربه ی کند کار کردن درایو نوری آشنا هستند. اگر دوست دارید بدانید که آیا درایو نوری تان حداکثر عملکرد ممکن را ارایه می دهد یا خیر، برنامه ی کارآمد Nero DiscSpeed را روی کامپیوترتان نصب کنید. متأسفانه سازنده ی این برنامه دیگر آن را به روز نمی کند تا بلکه کاربران سراغ برنامه ی پولی جدیدش بروند، با این حال Nero DiscSpeed هنوز هم می تواند به شکلی عالی، سرعت خواندن و نوشتن درایوتان را بررسی کند. به عنوان مثال، شاید احساس کرده اید که رایتر ×52 شما اگر خیلی هنر کند، با سرعت ×40 رایت می کند (احتمالاً چون تا به حال هزاران سی دی MP3 رایت کرده اید و سرد و گرم چشیده ی این کار هستید، احساس کرده اید که سرعت نوشتن یا خواندن درایوتان نسبت به قدیم خیلی کم تر شده است). برای مطمئن شدن از این موضوع، برنامه ی Nero DiscSpeed را هنگام رایت کردن باز کنید (این برنامه نیازی به نصب شدن ندارد و کافی است آن را اجرا کنید) تا اوضاع را زیر نظر بگیرید.
این برنامه علاوه بر سرعت نوشتن و خواندن، می تواند مهم ترین ویژگی های درایوهای نوری مانند زمان انتقال داده، زمان جست و جو، استفاده از پردازنده، ، DAE Quality ،Burst Rate و زمان Spinup/Spindown را نیز محاسبه کند و نمایش دهد.

برای دریافت این برنامه، به نشانی www.softpedia.com بروید، واژه ی Nero DiscSpeed را در کادر جست و جوی سایت بنویسید و دکمه ی Go را بزنید. در نتایج حاصل از جست و جو به سراغ این برنامه بروید و آن را دانلود کنید (3/2 مگابایت).
(4) HDD Scan
نوبتی هم که باشد، نوبت سخت دیسک است. این برنامه ی مفید، گزینه های فراوانی برای بررسی کردن سلامت سخت دیسک در اختیار می گذارد. این برنامه، اطلاعات S.M.A.R.T سخت دیسک تان (سیستمی نظارتی برای یافتن ایرادهای سخت دیسک) را نشان می دهد و اگر یکی از آمارهای ارایه شده در این آزمون نامناسب به نظر برسد، برنامه آیکنی رنگی در کنار اطلاعات مربوط به آن قرار می دهد تا توجه شما را به ایراد احتمالی جلب کند.
سپس می توانید آزمون های مفصل تری انجام دهید تا سرانجام ایراد اصلی را گیر بیاورید. با استفاده از برنامه ی HDD Scan، حتی می توانید سخت دیسک های بیرونی ای را که توسط درگاه USB یا فایروایر به کامپیوترتان وصل کرده اید، آزمایش کنید. در ضمن اگر نگران گردش مناسب هوا در داخل کیس کامپیوترتان هستید، می توانید به کمک این برنامه درجه حرارت سخت دیسک تان را در هر لحظه به صورت آیکنی در انتهای سمت راست نوار وظایف ویندوز ببینید.

این برنامه، قابلیت های پیشرفته ی دیگری هم دارد که به کار حرفه ای ها می آید. به نشانی زیر بروید تا این برنامه را دانلود کنید (1/63 مگابایت) و هم چنین از تمام قابلیت های آن سر دربیاورید:
http://hddscan.com
(5) Memtest86
سرانجام می رسیم به حافظه ی اصلی(RAM) کامپیوتر، برنامه ای که برای بررسی این قطعه ی حیاتی کامپیوتر معرفی کرده ایم، مربوط می شود به زمانی که هیتلر هنوز سبیل در نیاورده بود! با این حال این برنامه هنوز هم کارش را به بهترین شکل انجام می دهد. باید اقرار کنم که من هنوز برنامه ای به این دقیقی و خوش دستی برای بررسی سلامت حافظه ی اصلی کامپیوتر گیر نیاورده ام (البته من جست و جویم را بعد از سبیل درآوردن هیتلر شروع کردم!). در واقع این برنامه این قدر خوب است که شاید روزی مقاله ای بنویسم در باب «تشخیص حافظه ی اصلی خراب، با استفاده از Memtest86»( شاید هم ننویسم!).
یادتان باشد که Memtest86 برای اجرا شدن نیازی به سیستم عامل ندارد. به همین دلیل، باید از آن دیسکی قابل بوت شدن (Bootable) بسازید. اگر سیستم تان درایو فلاپی دارد، نسخه ی فلاپی برنامه را انتخاب کنید (74 کیلوبایت) و بعد از خارج کردن آن از حالت فشرده، دیسک فلاپی را داخل درایو بگذارید و فایل Install برنامه را اجرا کنید. اگر درایو فلاپی ندارید، باید سی دی قابل بوت بسازید. پس نسخه ی مناسب برنامه را دانلود کنید (522 کیلوبایت) و بعد از خارج کردن آن از حالت فشرده، فایلی ISO حاصل می شود که باید با استفاده از نرم افزار رایت سی دی، از آن روی سی دی Image بسازید. حالا کافی است فلاپی یا سی دی را داخل درایو بگذارید و کامپیوتر را شروع مجدد کنید تا برنامه اجرا شود.

اگر روزی یکی از آن صفحه های آبی مرگی را که معلوم نیست از کجا نازل می شوند در صفحه نمایش کامپیوترتان دیدید، و اگر متوجه شدید که به مشکلی در حافظه ی کامپیوتر اشاره دارد، بی درنگ Memtest86 را اجرا کنید تا بفهمید مشکل از کجا ناشی می شود. پیغام هایی مانند PFN-LIST-CORRUPT یا AGE-FAULT-IN-NONPAGED-AREA، مربوط می شوند به حافظه.
برای دریافت این برنامه، به نشانی زیر بروید:
http://www.memtest86.com