آموزش حسابداری - اصول حسابداری - 2

اصول حسابداری1 بخش اول فصل سوم تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادهای مالی حساب: به منزله پرونده ای مفصل از تغییراتی است، که در یک دارایی خاص، یک بدهی خاص یا سرمایه صاحب موسسه، طی یک دوره زمانی رخ می دهد و ابزار اصلی ثبت و خلاصه کردن اطلاعات مالی است. برای اینکه امکان دسترسی به اطلاعات موجود در حساب ها آسانتر شود، همه حساب های مربوط به یک واحد اقتصادی در یک دفتر خاص به نام «دفتر کل» نگهداری می شود. ثبت رویدادهای مالی در حسابها: برای اینکه اثر هر رویداد مالی را بر اجزای معادله حسابداری نشان دهیم از شکل حساب T استفاده می کنیم، که دارای سه قسمت است: 1- عنوان حساب 2- سمت راست یا بدهکار 3- سمت چپ یا بستانکار - قاعده ثبت افزایش و کاهش در حسابها: افزایش هر دارایی در سمت راست (بدهکار) حساب آن دارایی، ثبت می شود. کاهش هر دارایی در سمت چپ (بستانکار) حساب آن دارایی، ثبت می شود. افزایش هر بدهی و سرمایه مالک در بستانکار حساب مربوط، ثبت می شود. کاهش هر بدهی مالک در بدهکار حساب مربوط، ثبت می شود. دارایی ها = بدهی ها + سرمایه مالک مثال : در مثال قبل (تعمیرگاه تلویزیون ماهر)، رویداد مالی ثبت گردید و تجزیه و تحلیل شد. اکنون از روش دیگری استفاده می کنیم. رویداد مالی 1: سرمایه گذاری نقدی آقای ماهر به مبلغ 000/000/ 30 ریال تجزیه و تحلیل : دارایی (نقد و بانک) افزایش یافته است - سرمایه مالک افزایش یافته است قاعده : افزایش دارایی، بدهکار می شود - افزایش سرمایه، بستانکار می شود تشخیص : بدهکار: نقد و بانک 000/000/30 ریال - بستانکار: سرمایه آقای ماهر 000/000/30 ریال

اصول حسابداری1 بخش اول فصل چهارم ثبت رویدادهای مالی در مدارک و دفاتر حسابداری اسناد و مدارک مثبته: به اسناد و مدارکی که دلالت بر وقوع یک معامله یا رویداد مالی مشخص دارد، «اسناد مثبته» گفته می شود. مانند فاکتور فروش، رسید بانکی، قبض آب و برق و ...... سند حسابداری: برگه ای است که اطلاعات مربوط به یک یا چند رویداد مالی قبل از ثبت در دفاتر حسابداری، در آن نوشته می شود و سپس بر اساس اطلاعات مندرج در سند حسابداری دفاتر حسابداری تنظیم می گردد. دفاتر حسابداری: کلیه رویدادها در دفاتر حسابداری ثبت می شوند. دفاتر حسابداری را می توان به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول، دفاتر رسمی یا قانونی، شامل دفتر روزنامه عمومی و دفتر کل می باشد و گروه دوم، دفاتر غیر رسمی یا کمکی، که شامل دفاتر تامین و سایر دفاتر مورد نیاز حسابداران می گردد. 1- دفتر روزنامه عمومی: دفتری است که کلیه معاملات و رویدادهای مالی یک واحد اقتصادی روزانه به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت می شوند. مثال : خانم فضیلت اخیراً پس از کسب مجوزهای لازم اقدام به تاسیس موسسه آموزش زبان دانا کرده است و طی آبان ماه 1376فعالیت های زیر در موسسه انجام شده است. 13 آبان ماه - افتتاح حساب جاری شماره 3520 بانک رفاه کارگران شعبه وحدت و واریز 32000000 ریال به این حساب بابت سرمایه موسسه دانا، در قبال واریز این مبلغ به حساب جاری موسسه دانا، بانک یک برگ رسید بانکی به خانم فضیلت تحویل داد. 6 آبان ماه - خرید نقدی یک دستگاه آپارتمان به بهای 30000000 ریال در قبال تحویل چک شماره 21501 مورخ 6 آبان ماه 1376 به مبلغ 30000000 ریال از حساب جاری موسسه دانا، یک برگ رسید امضا شده از آقای معتمدی فروشنده آپارتمان دریافت گردید. همچنین تصویری از سند انتقال آپارتمان به عنوان سند مثبته این رویداد مالی تهیه شد. 7 آبان ماه - خرید نسیه مقداری اثاثه از فروشگاه مجیدی به بهای 3500000 ریال. آقای مجیدی فاکتور فروش شماره 1703 مورخ 76/7/8 را به موسسه دانا تحویل داد. 8 آبان ماه - آقای فرشاد، مبلغ 10000000ریال به عنوان وام به حساب موسسه دانا واریز کرد. بانک یک برگ رسید بانکی مبنی بر واریز 10000000 به حساب 3520 موسسه دانا به آقای فرشاد تسلیم نمود که ایشان به موسسه تحویل داد. 11 آبان ماه - خرید نسیه 7500000 ریال اثاثه از فروشگاه حسن پور. آقای حسن پور فاکتور فروش شماره 2211 مورخ 76/8/11 برای موسسه دانا ارسال کرد. 14 آبان ماه - صدور تحویل چک شماره 21502 مورخ 76/8/14 به مبلغ 3000000 ریال به آقای مجیدی بابت طلب ایشان از موسسه دانا. در قبال تحویل این چک در همان روز یک برگ رسید چک دریافت گردید. 18 آبان ماه - خریدی نقدی550/000 ریال صادر کرد و پس از اخذ رسید چک آن را به آقای کریمی تحویل داد. مرحله 1- این رویداد به شرح زیر تجزیه و تحلیل می شود. دفتر کل: عبارت است از مجموعه حساب هایی که برای ثبت و خلاصه کردن اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی یک واحد اقتصادی استفاده می شود. نوشتن دفتر کل بعد از رویدادهای مالی در دفتر روزنامه انجام می گیرد. برای ثبت رویدادهای مالی در دفتر کل ابتدا رویداد مالی ثبت شده در دفتر روزنامه مشخص و سپس مراحل انتقال به ترتیب زیر انجام می شود: 1- پیدا کردن صفحه حسابی که در دفتر روزنامه بدهکار شده است. 2- نوشتن شماره رویداد مالی (شماره روزنامه) در ستون مربوطه در حساب دفتر کل 3- ثبت تاریخ رویداد مالی در ستون تاریخ 4- درج مبلغ بدهکار در ستون بدهکار 5- نوشتن شرح مختصری از رویداد مالی در ستون شرح 6- نوشتن شماره صفحه دفتر روزنامه در ستون عطف حساب 7- درج شماره صفحه ای از دفتر کل که ردیف بدهکار رویداد مالی در آن نوشته شده، در ستون عطف دفتر روزنامه 8- محاسبه و نوشتن مانده حساب در ستون مربوط 9- تعیین نوع مانده حساب در ستون تشخیص با نوشتن کلمه «بد» به جای بدهکار یا «بس» به جای بستانکار نمونه ای از انتقال رویداد مالی موسسه دانا به حسابهای دفتر کل شرح داده شده. حساب: نقد و بانک دفتر کل صفحه 1

شماره صفحه روزنامه  1 تاریخ 1376	شرح	بدهکار	بستانکار	مانده	تشخیص
3ابانماه	سرمایه گذاری اولیه خانم فضیلت	32000000		32000000	بد
6ابانماه	خرید یک دستگاه آپارتمان		30000000	2000000	بد
8ابانماه	دریافت وام از آقای فرشاد	10000000		12000000	بد
14ابانماه	پرداخت قسمتی از طلب آقای مجیدی		3000000	9000000	بد
18ابانماه	خرید ملزومات اداری		550000	8450000	بد

دفتر معین: حساب های معین، مجموعه حساب های کمکی یا مکمل برخی از حساب های دفتر کل هستند. حساب های معین حساب دفتر کل در شکل می بینید که یک حساب دفتر کل (حسابهای پرداختنی) دارای چند حساب معین است، که در هر یک اطلاعاتی در مورد تک تک بستانکاران نوشته می شود. دفتر معین مستقیماً از روی سند حسابداری نوشته می شود. برای نشان دادن نحوه نوشتن دفتر معین از اطلاعات موسسه دانا استفاده می کنیم.

موسسه آموزش زبان دانا سند حسابداری شرح عطف معین معین بدهکار بستانکار اثاثه حساب های پرداختنی فروشگاه مجید خرید مقداری اثاثه از فروشگاه مجیدی 1 3500000 3500000 3500000 3500000 3500000 دفتر معین حساب های پرداختنی حساب: فروشگاه مجید صفحه: 1 شماره سند حسابداری تاریخ شرح بدهکار بستانکار تشخیص مانده 3 1376 7ابانماه خرید نسیه اثاثه 3500000 بس 3500000

تراز آزمایشی حساب های دفتر کل فهرستی از نام و مانده کلیه حساب های دفتر کل در یک زمان مشخص، را تراز آزمایشی حساب های دفتر کل گویند، که معمولاً در پایان هر ماه تهیه می شوند و برای تهیه آنها مراحل زیر انجام می شود. 1- نوشتن عنوان، شامل نام موسسه، نام گزارش و تاریخ گزارش 2- نوشتن نام و مانده حساب های دفتر کل 3- محاسبه جمع ستون بدهکار و ستون بستانکار 4- کشیدن دو خط موازی زیر ستون های جمع به منزله اتمام کار تهیه تراز آزمایشی است. تراز آزمایشی زیر از مانده حساب های دفتر کل موسسه دانا در تاریخ 30 آبان ماهه 1376 تهیه شده است. موسسه آموزش زبان دانا تراز آزمایشی 30 ابنماه 1376

و حساب	مانده
	بدهکار	بستانکار
نقد و بانک ملزومات اثاثه آپارتمان حساب های پرداختنی وام پرداختنی سرمایه خانم فضیلت	8450000 550000 11000000 30000000	8000000 10000000 32000000
جمع	000/000/50	000/000/50

تراز نامه: از روی تراز آزمایشی حساب های دفتر کل می توان تراز واحد اقتصادی تهیه کرد. تراز آزمایشی موسسه دانا در تاریخ 30 آبان ماه 1376 به شرح زیر می باشد. موسسه آموزش زبان دانا تراز نامه به تاریخ 30 آبان ماه 1376 (ارقام به ریال)

دارایی ها نقد و بانک                  8450000 ملزومات                     550000 اثاثه                       11000000 آپارتمان                  30000000	بدهی ها حساب های پرداختنی           8000000 وام پرداختنی                 10000000  سرمایه سرمایه خانم فضیلت          32000000
جمع دارایی ها          50000000	جمع بدهی ها و سرمایه        5000000

درآمد و هزینه: درآمد: مبالغی که بابت ارایه خدمات به مشتریان، دریافت شده و یا در آینده دریافت خواهد شد «درآمد» نام دارد. درآمد موجب افزایش سرمایه و به هنگام افزایش بستانکار می گردد و مانده این حساب بستانکار خواهد شد. درآمد موسسات خدماتی به صورت نقد یا نسیه کسب می شود. -ارایه خدمات به صورت نقد: چنانچه در زمان ارایه خدمات به مشتریان وجه آن نقداً دریافت شود در این صورت در معادله حسابداری از یک سو دارایی های موسسه و از سوی دیگر سرمایه مالک موسسه افزایش می یابد. دارایی ها= بدهیها + سرمایه دارایی (نقد و بانک) افزایش می یابد - بدههی تغییر نمییابد - سرمایه افزایش مییابد - ارایه خدمات به صورت نسیه (درآمد غیر نقدی): چنانچه یک موسسه، خدماتی برای مشتریان خود انجام دهد و وجه آن را بلافاصله دریافت نکند، در این صورت مشتری متعهد می شود حق الزحمه این خدمات را در آینده بپردازد. تحقق درآمدهای غیر نقدی از یک سو موجب افزایش دارایی ها (حساب های دریافتنی) و از سوی دیگر موجب افزایش سرمایه در معادله می گردد. هزینه: مخارجی که یک موسسه برای ارایه خدمات به مشتریان و کسب درآمد متحمل می شود هزینه نام دارد. هزینه موجب کاهش سرمایه می گردد. صورتحساب سود و زیان: چگونگی و نتیجه فعالیت های یک واحد اقتصادی را طی یک دوره زمانی نشان می دهد. هزینه ها - درآمدها = سود (زیان) خالص سود خالص <--- هزینه ها < درآمدها زیان خاص →<--- هزینه ها > درآمدها صورتحساب سود و زیان موسسه خدماتی از چهار بخش تشکیل شده است: 1- عنوان: در این بخش اطلاعات مربوط به نام موسسه، نام صورتحساب در سه سطر درج می گردد. 2- درآمدها: درآمدهای دوره مالی به تفکیک نوع نوشته و سپس جمع درآمدها محاسبه می گردد. 3- هزینه ها: هزینه های دوره مالی به تفکیک نوع هزینه نوشته و سپس جمع هزینه ها محاسبه می گردد. 4- سود و زیان خالص: ما به التفاوت جمع درآمدها و جمع هزینه ها تحت عنوان سود خالص نوشته می شود. پرسشها؟ 1- سند حسابداری چیست؟ سند حسابداری برگه ای است که اطلاعات مربوط به یک یا چند رویداد مالی قبل از ثبت در دفاتر حسابداری در آن نوشته می شود. 2- دو مورد از دفاتر حسابداری را نام ببرید؟ دفتر روزنامه عمومی - دفتر معین 3- درآمد را تعریف کنید؟ مبالغی که بابت ارایه خدمات به مشتریان، دریافت شده و یا در آینده دریافت خواهد شد. دریافت حق الزحمه بابت خدمات مربوط به تعمیرات و حمل و نقل نمونه ای از درآمدها می باشد. 4- وقوع هزینه های نسیه در یک واحد اقتصادی موجب می شود.... الف) هزینه و دارایی افزایش یابد ب) هزینه افزایش و دارایی کاهش یابد ج) هزینه و بدهی افزایش یابد د) هزینه افزایش و بدهی کاهش یابد

منبع : irib.ir - شبکه آموزش صدا و سیما